چاقی یک بیماری پیچیده و به عبارتی همان تجمع بیش از حد چربی در بدن است. چاقی موضوعی تنها منحصر به زیبایی نیست، بلکه مشکلی پزشکی است که خطر ابتلا به سایر بیماری ها مانند بیماری های قلبی_عروقی، دیابت، فشارخون و برخی از سرطان ها را افزایش می دهد. رژیم غذایی، تحرک بدنی، داروها و جراحی از جمله روش‌های درمان چاقی به شمار می رود .


متخصصان تغذیه و رژیم درمانی، رژیم غذایی مناسب و تحرک بدنی را بهترین و مناسب ترین راه برای کاهش وزن می دانند. این دستورالعمل نه تنها سلامت فرد را تضمین می کند، بلکه سبب تعدیل وزن نیز می شود. اما همان طور که می دانیم این روزها، بازار داروها و مکمل های چاقی و لاغری داغ تر از قبل است و تبلیغات گسترده ای در این زمینه انجام می شود. همچنین این داروها با نام داروی چاقی و لاغری گیاهی در عطاری ها، آرایشگاه ها، فروشگاه های آرایشی بهداشتی و مراکز غیر معتبر به فروش می رسد و طرفداران بسیاری نیز دارد .

در مورد اثرات این داروها اخبار ضد و نقیض بسیاری وجود دارد. سایت های تبلیغاتی، از اثرات مفید این داروها و کاهش وزن بدون تحمل گرسنگی صحبت می کنند. اما تحقیقات پزشکی و بررسی های آماری افرادی که اینگونه داروها را مصرف کرده اند نشان می دهد، این داروها یا بی اثر هستند یا اثر آنها بسیار کوتاه مدت است و با ادامه یافتن مصرف داروها، روند کاهش وزن کند می شود و به دنبال قطع مصرف دارو، وزن شخص به حالت اولیه باز می گردد. همچنین تحقیقات انجام شده در خصوص میزان ایمنی، عوارض و مرگ و میر این داروها، ناشناخته مانده و اثبات ‌نشده است.

در بسیاری از افراد عوارض جانبی زیادی پس از مصرف دارو های غیر مجاز بروز می کند که گاهی آن قدر شدید است که می توان گفت: دارو به جای اینکه بیماری چاقی را درمان کند بیماری های دیگری را نیز به وجود می آورد.

بسیاری از داروهای غیر مجاز لاغری حاوی مواد روان گردان است و چون به صورت غیر قانونی تهیه می‌شود، از روی بسته بندی هم قابل تشخیص نیست .

با این حال با توجه به اینکه مکمل و دارو درمانی به ‌عنوان یک درمان کمکی برای کاهش وزن مورد استفاده قرار می گیرد و گرایش مردم به مصرف این داروها رو به افزایش است، در صورت استفاده از داروها و مکمل های کاهش وزن نکات زیر باید مدنظر قرار گیرد:

· داروها و مکمل های کاهش وزن باید تحت نظر مداوم متخصص تغذیه و یا پزشک مصرف شود.

· پزشک یا متخصص تغذیه با توجه به شرایط بیمار می تواند نوع درمان و داروی متناسب با شرایط بیمار را برای درمان چاقی انتخاب کند. بنابراین افراد باید از خرید و مصرف داروهایی که اطرافیان پیشنهاد می دهند پرهیز کنند، چرا که مکانیسم بدن افراد مختلف متفاوت است و آن دارو ممکن است هیچ کمکی به فرد نکند.

· در صورت تجویز مکمل یا داروی کاهش وزن از سوی پزشک یا متخصص تغذیه، دارو یا مکمل تجویز شده باید تنها از داروخانه‌های معتبر تهیه شود.

· عطاری ها، آرایشگاه ها و فروشگاه های آرایشی بهداشتی مجاز به فروش هیچ نوع دارویی اعم از قرص ها و کپسول های لاغری و چاقی نیستند.

· بر اساس نظر متخصص تغذیه و پزشک، درمان دارویی در محدوده ی زمانی مشخصی انجام می شود. مصرف خودسرانه و طولانی مدت عوارض جبران ناپذیری را در فرد بر جای می گذارد .

با توجه به اینکه بر اساس مطالعات انجام شده بیشترین میزان اثربخشی داروها و مکمل های کاهش وزن،10 درصد گزارش شده و این داروها چاقی را درمان نمی کنند، دارودرمانی در صورت توصیه و تجویز، باید به ‌عنوان یک درمان کمکی، یعنی تنها بخشی از یک برنامه درمانی جامع شامل رفتار درمانی، رژیم غذایی و فعالیت بدنی در نظر گرفته شود، زیرا استفاده از دارو و مکمل بدون چنین تغییراتی بی اثر است .

«مریم جلوداری»، کارشناس تغذیه واحد بهبود تغذیه جامعه مرکز بهداشت شهرستان سپیدان